Transcription

Woont u in de stad, en hebt u helemaal geen tuin? Ah, maar er is niets dat zegt dat u niet kunt tuinieren, want zelfs op het kleinste balkonnetje kan je aan de slag met een aantal tips die ik zal geven. En ik begin met het laten zien van hoe je een tomaat kunt telen aan het balkon van je bovenbuur in een emmer die ondersteboven hangt, voila, daarmee gaan we beginnen. Wat heb je nodig ? Je hebt een emmer nodig, een tomatenplant, liefst kleine tomaatjes, trostomaten zijn ideaal want grote tomaten zouden te zwaar worden en dan zouden ze van de plant kunnen breken. Enkele rolletjes wc-papier of van de keukenrol, je zal straks zien waarom. Een schaar. Losse potgrond; tomatenpotgrond. Dat bestaat, speciale potgrond, maar je kan gelijk welke universele potgrond gebruiken. Als hij maar los genoeg aanvoelt. En uiteraard een emmer waarin het allemaal gaat gebeuren. Die emmer draaien we om, en met deze beitel ga ik onderaan die emmer een opening maken want uit deze emmer zal de tomaat ondersteboven gaan groeien. We beginnen met een beitel of welk materiaal dan ook het gat in de emmer hier onderaan open te maken. Het is vrij eenvoudig met een houtbeitel, ik heb het ooit al met vanalles geprobeerd, maar dit blijkt het simpelste te zijn. Hup, kijk, ik ben al rond. Hallo … [lacht]. Een emmer met een gat. Nu moeten we die tomaat daar in krijgen en we zouden ze er in moeten krijgen zonder de bladeren te beschadigen. Ik heb daar een truucje voor bedacht: je neemt een keukenrolletje, het binnenste ervan, het karton, en je knipt dat open. Voilà, zie je, dat gaat uit zichzelf terug dicht. En dat is goed meegenomen want als je nu voorzichtig de blaadjes van die tomaat zo omhoog plooit zonder dat ze breken dan heb je al het onderste van die tomaat ingepakt. En ook hiermee zonder ze te breken voorzichtig het keukenrolletje eromheen.
Je moet hier uiterst voorzichtig mee te werk gaan, maar als er al eens een blaadje zou breken tijdens die actie dan is dat niet zo erg want een tomaat is een erg gemakkelijke plant en maakt zo weer nieuwe plantjes aan. Kjik, deze is nu klaar om ondersteboven door dit gat te steken. Hoe moet ik dat doen? Ik neem de plant hier uit zijn houder en ga nu die op tafel zetten en heel voorzichtig hier tevoorschijn laten komen. Hup. We zijn al voorbij de kritische fase. Er helemaal door, hup. Hehe [lacht], en daar hangt ‘ie dan. Nu kan het karton eraf. Zo, dit is het begin van onze tomaat ondersteboven. Ik laat even zien hoe dat er vanbinnen uitziet. Je hebt gewoon de tomatenkluit en nu moeten we zorgen dat er voldoende grond in komt. En eigenlijk is het allemaal al gebeurd. Dit is iets wat je perfect met je kinderen kunt doen! Ieder zijn tomatenplantje, ieder zijn emmertje, maar kies voor kerstomaatjes, gele kerstomaatjes die heel zoet zijn … rode kerstomaatjes; Tiny Tim is zo’n heel bekende tomatenvariëteit. Met heel mooie rode snoeptomaatjes. Zoals je die tegenwoordig in de winkel kunt kopen maar deze emmer wordt nu opgehangen aan het balkon van je bovenbuur maar je moet wel zorgn dat je eraan kunt om te gieten. Laat dus een gietrand. Ik doe de emmer niet helemaal vol. Eventueel zou je hierin nog hangaardbeien in kunnen planten. Dat is een tip: beneden een tomaat, en dan hier nog hangaardbeien. Kijk, dit gaat nu aan de haak. Voilà, daar hangt de tomaat: gieten en klaar is Kees. De tomaat zal de neiging hebben om zo te gaan groeien. Laat hem maar doen, maar gebruik geen tomatenrassen met dikke tomaten want dan gaan die takken gaan afbreken en dat heeft helemaal geen zin, maar dit werkt echt prima. Trouwens, in de handel worden er ook tomatenzakken verkocht die je aan het balkon van je bovenbuur kunt hangen of aan je eigen balkon naar beneden toe, maar het is toch veel leuker als je het zelf kunt doen.

De eerste keer mag je goed doorgieten, dat het goed verzadigd is, daarna is het maar matig gieten. Je moet af en toe eens voelen of de grond vochtig is. Dan zul je zien binnen de kortste keren krijg je nieuwe stengeltjes, tomatenbloemen, en die kleine kerstomaatjes blijven komen tot in het najaar. Zodat de kinderen de hele tijd gezonde snoepjes kunnen eten.

Woon je in de stad? En heb je zin in een zelfgekweekte patat? Haha … [lacht] dat is perfect mogelijk want met zo’n zak potgrond en een paar aardappelplanten die je gepoot hebt, desnoods van de overschot van de aardappelschillen in een pot, wel, daarmee kan je aan de slag om op je eigen balkon aardappelen te kweken. Je zult versteld staan van de hoeveelheid aardappelen die je uit zo’n zak kunt halen. We beginnen met de zak open te maken, helemaal van boven. Zo. Voilà. En dan zul je zien dat aan de binnenkant zo’n potgrondzak praktisch altijd zwart is en dat hebben we nodig. Wat die zak, dat zwart zal straks omgekeerd naar de buitenkant zitten en daardoor gaat de grond in die zak lekker warm worden en gaan die aardappelen nog beter groeien dan in de volle grond. Deze mag ik nu leegkieperen. Hier in de kruiwagen. En dan gaat hij binnenstebuiten. Voilà, en dan moet dezelfde grond er terug in. De reden is natuurlijk dat wij met deze grond ervoor zorgen dat hij goed opwarmt in de loop van het groeiseizoen. Dat is een beetje lastig hier hoor, misschien had ik het betr met emmers gedaan maar zo gaat het ook. Een aardappel poten, dat mag er eentje zijn van uit je aardappelbak en die gaat scheuten maken, die gaat loof vormen. Je ziet dat die zak veel ronder gaat staan nu. Dat is ook goed want we moeten van bovenaan nog genoeg zak over hebben om af te binden want bovenaan gaat hij helemaal dicht. Het water zal hij straks pakken via gaatjes die we aan de onderkant gaan prikken. Dit gaan we nu dichtbinden. Het lijkt kinderspel, en ik zal eens iets zeggen; het is kinderspel! Want als de kleintjes dit zullen gezien hebben, dan kunnen ze er volgend jaar ook zelf mee aan de slag. Daar ben ik zeker van en zo breng je de microbe bij van het tuinieren of het besef dat planten niet zomaar uit de winkel komen en dat je zelf dingen kunt gaan kweken.

Voilà, de aardappelzak is nu helemaal klaar. De zwarte kant zit aan de buitenkant. Wat we nu gaan doen is onderaan enkele gaatjes prikken, hier … dat doen we om straks in een schaal te zetten waar we af en toe water in doen zodat het water van onder naar boven langzaam wordt opgezogen. En dan is het nu tijd om aardappelen te gaan planten. Ja [lacht], dat is helemaal niet moeilijk. Ik heb vier planten hier, dus we gaan aan iedere kant van deze zak een plant zetten. Dus ik maak hier een snede, zo, dat is genoeg. Dan ga ik eens kijken wat er uit de pot gaat komen. Olala, maar deze is al zeer goed doorworteld dus die kan ik nog even een beetje samenknijpen. Ik moet toch de snede wat groter maken en dan moeten we hem hier proberen naar binnen te proppen. We wrikken die er gewoon in. Zo. Dit kan terug naar boven, desnoods kunnen we dit straks nog wat dichtkleven en daarmee is er al eentje geplant. Nu de volgende. Voor het gemak ga ik deze plat leggen. Aan deze kant maak ik opnieuw ongeveer op dezelfde hoogte een snede. Ik ga er even in met mijn hand en duw de potgrond wat weg van het gat, dan gaat het planten een stuk gemakkelijker. Is de kluit te groot? Zoals bij deze hier. Dan moet je gewoon langs alle kanten een stukje eraf snijden. Die herneemt vanzelf. Zodat hij perfect zal passen in het gat. Zo, die gaat er ook in. Goed aandrukken. Hup. Nu de derde. Ja, nu kan ik niet meer platleggen want dan ga ik mijn andere planten beschadigen. En de laatste. Ook weer eerst goed aandrukken. Je schrikt er toch wel van op een paar weken tijd, van één klein patatje … trouwens, het ras dat ik nu aan het planten ben, dat zijn van die purperen patatjes, die je weleens in de restauarants ziet en ik had er nog wat zetgoed van liggen. Daarom heb ik deze genomen en de opbrengst is echt heel rijk hoor. Patatjes die van de warmte houden. Voilà, oké, hier gaan we dat nog een beetje bijplakken zodat er niet teveel grond uitkan en ook niet teveel water uit kan gaan verdampen, en dan gaan we hem in de waterschaal zetten, hé. Het kan zijn dat de aardappeltjes de eerste twee dagen een beetje gaan treuren maar wees ervan overtuigd, dat blijft niet duren, hé! Algauw zul je loof zien groeien en dat loof zal dan ondergronds uitlopers maken want aardappelen zijn eigenlijk knollen, ondergrondse stengels, hé. Het zijn geen wortels, hé! Het is een knol. Net zoals de Dahliaknol, is de aardappel een verdikte stengel.

Het loof dat nu buitensteekt, zal binnenin die warme zak zeker stengels gaan vormen. En aan die stengels komen dan de aardappelen. Kijk hoe mooi, helemaal klaar. En die gaat nu op zijn definitieve plaats: hier in de waterschaal. Af en toe eens bijvullen bij dit weer maar ook niet alle dagen natuurlijk. Ja, ik zou wel eens het gezicht van uw kinderen willen zien als ze voor de eerste keer frietjes gaan eten van hun eigen aardappelzak. Dat is goud waard, geloof me!

Compost maken van je eigen keukenafval dat mag in de stad wel een probleem lijken maar dat is niet zo. Gewoon met enkele potten: één die helemaal gesloten is en enkele gewone bloempotten in plastic, en daarmee kun je al een compostbakje maken om je eigen keukenafval om te toveren tot waardevolle compost. Het enige wat je daarbij nodig hebt om te beginnen, dat is je eigen keukenafval; appelschillen enzoverder … Je moet alleen maar zorgen dat het fijn genoeg geknipt is en een beetje compost uit hier en daar een composthoopje via vrienden. Deze compost, daar zitten al de nodige wormen want die vormen een onmisbare schakel om microcompost te maken; om compost te maken op een heel kleine schaal. Dus wat wij nu gaan doen dat is eerst een van die bloempotten omtoveren tot een pot waar de regenwormen heel snel van beneden naar boven kunnen kruipen en dat doen we gewoon met een vleugelboor. Ik ga het proberen in een keer te doen zonder de pot te breken want het is nogal dun plastic. Ik moet dus echt heel voorzichtig te werk gaan hier. En ook hier nog; zo maken we genoeg openingen voor de regenwormen om van beneden uit de oorspronkelijke compost naar boven, naar het fruitafval, te kruipen. Het begint met deze bak. Dit is de opvangbak voor het percolaat. Wat is percolaat? Wel, nadat de regenwormen en de bacterieën aan het werk zijn gegaan met het keukenafval, ja, ontstaat er eigenlijk altijd een soort bruine vloeistof en dat heet percolaat. Die bruine vloeistof kan je hieruit nemen, kan je vergieten en verdunnen in een emmer water. Een deel van het percolaat en tien delen water. Dan heb je een prima meststof voor al je kamerplanten. Ook dat is een heel interessante vorm van recyclage.

Het eerste dat wij gaan doen, dat is een pot met alleen maar kleine gaatjes in deze percolaatpot zetten. Kijk, ik heb ze zo gekozen dat er beneden ruimte genoeg overschiet en hier komt de eerste laag van onze compost in. Met de regenwormen. Het zijn echt van die kleine compostwormpjes die hun werk heel goed gaan doen. Dit is de basis voor de latere compost. Ook dit was ooit keukenafval. Je zou het niet zeggen, hé! Kijk hoe mooi donkere compost dat geworden is. Hier komt dan de pot op waar ik net de gaten heb geboord. Je mag een beetje drukken. Voilà, zodat de regenwormen en bacterieën de kans hebben om te migreren van de onderste pot naar de middelste pot. Hier komt dan ons keukenafval maar het mag niet te grof zijn. De grofste delen ga ik hier wat uithalen maar wat ajuinschillen, wat appelschillen, koffiegruis, ook dat kan er bij. Gewoon keukenafval. Niet te veel appelsienschillen. En als je appelsien- of citroenschillen gebruikt, moet je ze klein versnipperen. Voilà, dat is het. Om te verhinderen dat dit zou uitdrogen het deksel erop ! Voilà, en het is klaar. Op deze manier heb je een microcompostmachine om regenwormencompost te maken met de mogelijkheid om de onderste bak leeg te maken en het percolaat te gebruiken om je kamerplanten te begieten. Ook weer iets wat je perfect met je kinderen kunt doen, vooral het fijnsnijden van de appelschillen enzo … Dat doen ze wel heel graag. En dit kan zo op je balkon.

De aardbeientijd nadert stilaan zijn einde. Mijn rijtje hier heeft al goed opgebracht. Ik heb er goed van gegeten en wat zie je dan? Dan zie je overal van die lange uitlopers verschijnen. Kijk, ik heb er hier een heel busseltje en als je goed kijkt dan zie je dat na een eindje, staat hier een nieuw blaadje op. Ja, dit lijkt wel een nieuw plantje te willen worden. Welnu, wij gaan helpen hier nieuwe plantjes van te maken! Achteraf kun je dan in zo’n leuke aardbeipot die plantjes op je balkon ook zetten. Er staat je niks in de weg om je eigen aardbeien te kweken in een pot op een balkon. Naast je hangaardbeien natuurlijk, die kunnen in de tomatenemmer, hé. Kijk, ik neem gewoon een potje van deze grootte, niet te groot, en ik doe daar goed wat potgrond in. Zo, wat heb ik dan nodig?

Eén uitloper. Ik doe dat plantje hier. Ik steek er gewoon een haakje aan. Hop, en dat is het. Meer houdt dat niet in. Binnen een week of twee heeft dat worteltjes en kun je het losknippen en heb je je eigen, kleine aardbeiplantjes om te gaan uitplanten. Als je die nu in de zomer gaat uitplanten, ja, dan heb je volgend jaar lekkere aardbeien. Je kunt ook gaan wachten tot volgend jaar om ze te gaan uitplanten. Kijk hier, opnieuw zo eentje. Nog een haakje. Vastprikken. Nummer twee. Ik ga ze hier netjes naast elkaar laten staan. Een beetje aandrukken mag wel. Kijk, helemaal op het uiteinde van deze uitloper. Dat is de manier waarop aardbeien zich voortzetten, hé! Bovengrondse uitlopers, zo, dat is drie. Kijk, en ook dit klein plantje zal een volwaardige aardbeiplant worden. Hé, ik moet nu niets anders doen dan de zaak goed te gieten en de eerstvolgende weken een beetje nat te houden en zo maak je dus nieuwe aardbeiplantjes, en die komen in de aarbeipot. Daar gaan we nu naar kijken.
Ja, en met slechts een achttal aardbeiplantjes kun je zo’n prachtige aardbeipot vullen. Je vindt ze overal in de handel in steen zoals deze, maar pas op, ze zijn behoorlijk zwaar. Je hebt ze ook in plastic en je hebt zelfs al units om tegen de gevel te hangen om daarin je aardbeien te planten. Ja, stadstuinieren. Met een minimum aan inzet, toch een maximaal resultaat. Enne … [lacht] het is nog lekker ook!